سیب‌زمینی یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی در جهان است که در شرایط اقلیمی مختلف رشد می‌کند. مدت زمان کاشت تا برداشت این محصول بسته به عوامل متعددی مانند نوع بذر، شرایط آب‌وهوایی، نوع خاک و روش‌های مدیریت مزرعه متغیر است. در این مطلب، به بررسی دقیق مدت زمان رشد سیب‌زمینی در شرایط مختلف و عوامل مؤثر بر آن خواهیم پرداخت.
جدول خلاصه مدت زمان رشد سیب‌زمینی بر اساس نوع رقم
| نوع سیب‌زمینی | مدت زمان از کاشت تا برداشت |
|---|---|
| زودرس | ۷۰ تا ۹۰ روز |
| میان‌رس | ۹۰ تا ۱۱۰ روز |
| دیررس | ۱۱۰ تا ۱۴۰ روز |
۱. مدت زمان رشد سیب‌زمینی بر اساس نوع رقم
سیب‌زمینی‌ها از نظر مدت زمان رشد به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
الف) سیب‌زمینی‌های زودرس
این دسته از سیب‌زمینی‌ها سریع‌تر از سایر انواع رشد می‌کنند و معمولاً در ۷۰ تا ۹۰ روز آماده برداشت می‌شوند.
- مناسب برای مناطقی با فصل رشد کوتاه یا مناطقی که دو بار در سال کاشت انجام می‌شود.
- اندازه غده‌ها ممکن است کوچکتر از انواع دیررس باشد، اما بازارپسندی بالایی دارند.
- مناسب برای مصرف تازه و کمتر برای ذخیره‌سازی طولانی‌مدت.
برخی از ارقام زودرس: Red Norland, Yukon Gold
ب) سیب‌زمینی‌های میان‌رس
سیب‌زمینی‌های میان‌رس بین ۹۰ تا ۱۱۰ روز برای رسیدن به مرحله برداشت نیاز دارند.
- تعادل خوبی بین سرعت رشد و اندازه غده‌ها دارند.
- برای ذخیره‌سازی بهتر از انواع زودرس هستند.
- عملکرد بالاتری نسبت به زودرس‌ها دارند.
برخی از ارقام میان‌رس: Russet Burbank, Kennebec
ج) سیب‌زمینی‌های دیررس
این دسته از سیب‌زمینی‌ها بین ۱۱۰ تا ۱۴۰ روز برای رسیدن به مرحله برداشت نیاز دارند.
- مناسب برای مناطق با فصل رشد طولانی.
- اندازه غده‌ها بزرگ‌تر است و برای فرآوری صنعتی (مانند چیپس و خلال منجمد) مناسب هستند.
- عمر ماندگاری طولانی‌تری دارند و در انبار کمتر دچار افت کیفیت می‌شوند.
برخی از ارقام دیررس: Ranger Russet, Katahdin
۲. عوامل تأثیرگذار بر مدت زمان رشد سیب‌زمینی
مدت زمان کاشت تا برداشت سیب‌زمینی فقط به نوع رقم بستگی ندارد و عوامل مختلفی می‌توانند این زمان را کوتاه‌تر یا طولانی‌تر کنند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار اشاره می‌کنیم.
الف) شرایط آب‌وهوایی
- دمای مطلوب رشد: رشد سیب‌زمینی در دمای ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد بهینه است. اگر دما بالاتر از ۳۰ درجه برود، رشد متوقف شده و کیفیت محصول کاهش می‌یابد.
- سرمازدگی: در دمای زیر ۵ درجه سانتی‌گراد، رشد گیاه کند شده و در صورت یخ‌زدگی ممکن است از بین برود.
- رطوبت و بارندگی: مناطق با بارندگی مناسب و رطوبت نسبی ۶۰-۸۰٪ بهترین شرایط را برای رشد سیب‌زمینی دارند.
سایت ایواکو هم در این زمینه می نویسد:
سیب زمینی نیاز به نور خورشید دارد اما می تواند در شرایط نوری مختلف رشد کند. بهتر است سیب زمینی در مناطقی کاشته شود که حداقل ۶ تا ۸ ساعت نور خورشید در روز به گیاه دسترسی داشته باشد. نور کافی به کلروفیل گیاه کمک می کند تا فرآیند فتوسنتز را انجام داده و برای رشد سالم و بالای سیب زمینی اساسی است.
ب) نوع خاک و تغذیه گیاه
- خاک‌های سبک و شنی با زهکشی مناسب باعث رشد سریع‌تر غده‌ها می‌شوند.
- کوددهی مناسب نقش مهمی در سرعت رشد دارد. کودهای حاوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم باعث تقویت رشد و افزایش عملکرد می‌شوند.
- pH خاک بین ۵.۵ تا ۶.۵ برای رشد ایده‌آل سیب‌زمینی مناسب است.
دقت داشته باشید که این نکات برای کاشت سیب زمینی در گونی ممکن است متفاوت باشد.
ج) روش‌های کاشت و مدیریت مزرعه
- کاشت در زمان مناسب (معمولاً اوایل بهار یا اواخر زمستان) به کاهش دوره رشد کمک می‌کند.
- آبیاری منظم، به‌خصوص در مرحله تشکیل غده‌ها، تأثیر مستقیمی بر اندازه و کیفیت محصول دارد.
- کنترل علف‌های هرز، آفات و بیماری‌ها باعث جلوگیری از کند شدن رشد گیاه می‌شود.
۳. مراحل رشد سیب‌زمینی از کاشت تا برداشت
مرحله ۱: جوانه‌زنی (۱۰ تا ۱۵ روز پس از کاشت)
بذرهای سیب‌زمینی پس از کاشت در خاک، جوانه زده و رشد خود را آغاز می‌کنند. در این مرحله دمای مناسب و رطوبت کافی اهمیت زیادی دارد.
مرحله ۲: رشد شاخ و برگ (۳۰ تا ۴۰ روز پس از کاشت)
در این مرحله، گیاه سیب‌زمینی شاخ و برگ خود را گسترش داده و فتوسنتز را برای تولید انرژی شروع می‌کند.
مرحله ۳: تشکیل غده (۴۰ تا ۶۰ روز پس از کاشت)
در این مرحله، رشد زیرزمینی گیاه آغاز شده و غده‌های سیب‌زمینی شکل می‌گیرند. آبیاری و تغذیه مناسب در این مرحله بسیار مهم است.
مرحله ۴: بزرگ شدن غده‌ها (۶۰ تا ۹۰ روز پس از کاشت)
غده‌ها به رشد خود ادامه می‌دهند و مواد مغذی ذخیره می‌کنند. اندازه و وزن سیب‌زمینی در این مرحله افزایش می‌یابد.
مرحله ۵: بلوغ و خشک شدن برگ‌ها (۹۰ تا ۱۴۰ روز پس از کاشت)
با نزدیک شدن به زمان برداشت، برگ‌های گیاه شروع به زرد شدن و خشک شدن می‌کنند. این نشانه‌ای است که سیب‌زمینی آماده برداشت است.
۴. زمان مناسب برداشت سیب‌زمینی
- زمانی که ۸۰-۹۰ درصد بوته‌ها زرد شده و خشک شده باشند، بهترین زمان برای برداشت است.
- برای اطمینان از رسیدگی محصول، می‌توان چند غده را از خاک خارج کرده و پوسته آن‌ها را بررسی کرد. اگر پوست سیب‌زمینی به‌راحتی جدا نشود، محصول آماده برداشت است.
- برداشت زودتر از موعد باعث می‌شود غده‌ها کوچکتر و ماندگاری کمتری داشته باشند، درحالی‌که برداشت دیرتر ممکن است باعث ترک‌خوردگی یا آسیب به محصول شود.
مراقبت از سیب زمینی
سایت کشاورزی در این زمینه می نویسد:
برای داشتن یک محصول با کیفیت و موفقیت در کشت سیب زمینی، باید به نکات مهمی توجه کرد:
-
حفاظت در برابر آفات و بیماری‌ها: برای جلوگیری از آفات و بیماری‌های مختلف، باید به طور منظم بررسی‌هایی انجام شود و در صورت لزوم از روش‌های کنترل مناسب استفاده شود.
-
کوددهی سیب زمینی: پس از کاشت گیاه در خاک، استفاده از کودهایی همچون بهترین کود برای درشت شدن سیب زمینیمی‌تواند تناژ محصول شما را تا چند برابر افزایش دهد.
جمع‌بندی: چقدر طول می‌کشد تا سیب‌زمینی برداشت شود؟
| نوع رقم | مدت زمان رشد | بهترین زمان برداشت |
|---|---|---|
| زودرس | ۷۰-۹۰ روز | ۲.۵ تا ۳ ماه بعد از کاشت |
| میان‌رس | ۹۰-۱۱۰ روز | ۳ تا ۳.۵ ماه بعد از کاشت |
| دیررس | ۱۱۰-۱۴۰ روز | ۳.۵ تا ۴.۵ ماه بعد از کاشت |
به‌طور کلی، مدت زمان کاشت تا برداشت سیب‌زمینی بسته به رقم، شرایط اقلیمی و روش‌های مدیریت مزرعه بین ۷۰ تا ۱۴۰ روز متغیر است. با رعایت نکات مربوط به کاشت، تغذیه و آبیاری، می‌توان بهترین عملکرد را از این محصول پرارزش به دست آورد.