قرار موقوفی تعقیب چیست؟
قرار موقوفی تعقیب یک مفهوم حقوقی است که به موجب آن، مقام قضایی بدون ورود به جزئیات وقوع یا عدم وقوع جرم، تعقیب جزایی متهم را متوقف می‌کند. این قرار جزء تصمیمات مراجع قضایی است و موانع دایمی تعقیب دعوی عمومی به شمار می‌رود. اصولاً، قرار موقوفی تعقیب در مواردی صادر می‌شود که از دیدگاه مقام قضایی، متهم به دلایل شکلی غیرمرتبط با ارتکاب رفتار قابل تعقیب کیفری نیست. این قرار، در هر مرحله‌ای از رسیدگی، مانعی برای ادامه تعقیب ایجاد می‌کند و تحقیق را متوقف می‌سازد.
ماهیت قرار موقوفی تعقیب
در دانشنامه ویکی حقوق، پژوهشکده حقوق قرار موقوفی تعقیب را به یک قراری شکلی تعریف کرده که که دلالت بر ناتوانی در انجام تحقیقات مقدماتی دارد. همچنین در فرض نقض این قرار توسط دادگاه، باید این اقدام را نشانگر فقدان مانع در انجام تحقیقات بازپرس و نیز لزوم اظهار نظر وی در خصوص اتهام دانست.
مطابق ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی کیفری: «بازپرس در صورت جرم بودن عمل ارتکابی و وجود ادله کافی برای انتساب جرم به متهم، قرار جلب به دادرسی و در صورت جرم نبودن عمل ارتکابی یا فقدان ادله کافی برای انتساب جرم به متهم، قرار منع تعقیب صادر و پرونده را فوری نزد دادستان ارسال می‌کند. دادستان باید ظرف سه روز از تاریخ وصول، پرونده تحقیقات را ملاحظه و نظر خود را به‌طور کتبی اعلام کند و پرونده را نزد بازپرس برگرداند. چنانچه مورد از موارد موقوفی تعقیب باشد، قرار موقوفی تعقیب صادر و وفق مقررات فوق اقدام می‌شود.»
به موجب قسمت اخیر ماده فوق ممکن است در خصوص پرونده اتهامی قرار موقوفی تعقیب صادر شود، این قرار مخصوص مواردی است که امکان ادامه تحقیقات به دلایل شکلی وجود ندارد.
چه موارد در قرار موقوفی تعقیب به جهات قانونی موقوف یا منتهی به صدور قرار منع تعقیب یا حکم برائت شود؟
در قرار موقوفی تعقیب، مواردی وجود دارند که به جهات قانونی موقوف یا منتهی به صدور قرار منع تعقیب یا حکم برائت می‌شوند. این موارد عبارتند از:
- فوت متهم یا محکوم علیه: در صورت فوت متهم یا محکوم علیه، تعقیب امر کیفری متوقف می‌شود و قرار موقوفی تعقیب صادر می‌شود.
- گذشت شکایت از متهم: اگر شاکی از متهم گذشت و دیگر تمایلی به پیگیری پرونده نداشته باشد، می‌تواند منجر به صدور قرار منع تعقیب شود.
- عدم اثبات جرم: در صورتی که ادله اثبات دعوی ناکافی باشد یا بی‌گناهی شخص در دادگاه اثبات شود، ممکن است قرار موقوفی تعقیب صادر شود.
- شمول مرور زمان: در مواردی که قانون مدت زمان مشخصی برای تعقیب یا شکایت در نظر گرفته باشد و این مدت گذشته باشد، می‌تواند به صدور قرار موقوفی تعقیب منجر شود.
- توبه متهم: در صورتی که متهم مرتکب جرمی با مجازات تعزیری باشد و توبه کند، ممکن است قرار موقوفی تعقیب صادر شود.
- این موارد، به عنوان جوانب قانونی که منجر به صدور قرار موقوفی تعقیب می‌شوند، در سیاق قانونی و حقوقی مورد بررسی قرار می‌گیرند.
نکات کلیدی قرار موقوفی تعقیب:
- نقض قرار موقوفی تعقیب: در صورت اعتراض شاکی و تصمیم دادگاه برای نقض قرار، پرونده به دادسرا برمی‌گردد.
- عدم نیاز به صدور کیفرخواست: پس از نقض قرار و اعاده پرونده، نیاز به صدور مجدد قرار جلب و کیفرخواست از سوی دادستان بروز نمی‌کند.
- صدور قرار جلب توسط دادگاه: دادگاه مجاز است در راستای حل اختلافات، قرار جلب را صادر کند.
- تکلیف بازپرس: پس از نقض قرار، بازپرس باید طبق قانون و با انجام تحقیقات لازم، تصمیم مناسب را اتخاذ کند.
- این فصل از قانون آینده پرونده‌های کیفری را تحت تأثیر قضایای دادگاه‌های مختلف قرار داده و فرآیند رسیدگی به پرونده‌های حساس را همچنین بهبود میدهد.